Çipli Ehliyet

SGK, sağlık ödemelerinde yersiz ve haksız ödemelerin önüne geçmek, sağlıktaki suiistimalleri önlemek amacıyla Biyometrik Kimlik Doğrulama Sistemi’ne geçiyor.

Bu konuda özellikle ‘fişlenme iddiası’ çok tartışıldı. Nerede, nasıl, kaç kere avuç içi damar izi vereceksiniz? İşte ayrıntılar

-Tedaviye gidildiğinde kimlik tespiti nasıl yapılacak?

- Genel Sağlık Sigortası olanlar (GSS’liler) veya hak sahipleri hastane gibi kurumlara başvurduğunda, nüfus cüzdanı, sürücü belgesi, evlenme cüzdanı, pasaport veya verilmiş ise çalıştığı Kurum sağlık kartı belgelerinden biri ile kimlik tespiti yapılır. Ayrıca 01.12.2013 tarihinden itibaren ilave olarak biyometrik yöntemlerle kimlik doğrulaması yapılmasına başlanmıştır.

-Biyometrik Kimlik nedir?

-SGK’nın uyguladığı biyometrik kimlik doğrulama yöntemleri iki türlüdür. Bunlar avuç içi damar izi ve parmak damar izi doğrulama yöntemleridir. Avuç içi Damar İzi Tanıma Yöntemi ve Parmak Damar İzi Tanıma Yöntemi. Kullanıcı doğrulama yapmak istediğinde parmak damar haritası alınır ve daha önceden kaydedilmiş olan görüntü ile karşılaştırılır. SGK sağlık ödemelerinde yersiz ve haksız ödemelerin önüne geçmek, sağlıktaki suiistimalleri önlemek amacıyla bu sisteme geçmeye karar vermiştir. GSS’li olmadığı halde başka birisinin üzerinden (TC numarasından) tedavi olanlar olduğu gibi, bilerek veya bilmeyerek buna fırsat veren kuruluşlar da olabilmektedir.

-Avuçiçini veya parmak damar izini taratanlar fişlenmiş sayılır mı?

-Böyle bir şey mümkün değildir. Bu sistem tamamen kişilerin kimlik olarak aynı kişi olup olmadığının tanımlamaya yönelik olup, gözetilen amaç sağlık suiistimallerinin ortadan kaldırılmasıdır. Veriler SGK’da depolanmaktadır. Bu cihazlar hastaların avuç içi damar yada parmak damar izlerini ileri düzey şifreleme teknikleri ile şifreleyerek medula veri tabanına (SGK veri tabanına) gönderirler ve bu veriler, SGK’nın sahip olduğu ileri düzey güvenlik altyapısı tarafından muhafaza edilir. Kişiselleşmiş sağlık verilerine gelince(mesela hastaya ait tahlil sonuçları gibi), bu bilgiler biyometrik kimlik doğrulama cihazlarından bağımsız olarak, 2006 sonundan itibaren hastanelerce kullanılan ve SGK da bulunan, medula veri tabanında depolanmakta ve güvenli bir şekilde muhafaza edilmektedir. Biyometrik kimlik verilerinde kesinlikle veri paylaşımı söz konusu olamaz.

-Kimler Avuçiçini veya parmak damar izini okutmadan tedavi olabilir?

Bunlar; 0-12 yaş arası çocuklar, 65 yaşın üzerindekiler, her iki üst ekstremitesi, yani elleri olmayanlar, her iki elinde damar izi bütünlüğü bozulmuş olanlar, yeşil kart alan muayenesi hariç acil hastalar, serepral palsi, üst ekstremite felci ve benzeri tıbbi nedenlerden dolayı biyometrik verisi alınamayan kişilerdir. Bu kişiler sadece TC kimlik numarası üzerinden tedavi olabileceklerdir. Acil hastalardan normal kimlik bile istemek zorunlu değildir. Hasta acil halin sona ermesinden sonra kimliğini getirebilir.

-Biyometrik kimlik uygulaması hangi sağlık kuruluşlarında olacak?

-Tamamı özel olan kuruluşlar geçmek zorundadır. Bunlar; Hastaneler, dal hastaneleri, diyaliz merkezleri, fizik tedavi merkezleri, hiperbarik oksijen tedavi merkezleri, tıp merkezleri, tüp bebek merkezleridir. Devlet hastaneleri biyometrik kimlik doğrulama sistemine geçmek zorunda değildirler. Devlet ve vakıf Üniversiteleri ise 1 Eylül 2014 tarihinden itibaren zorunlu olarak bu sisteme geçmeye başlayacaklardır.

-1 Aralıkta bu sisteme geçmeyen hastanelere ne olacak?

-Bu sisteme geçmeyen sağlık hizmeti sunucularına SGK provizyon vermeyecek. Hastane, muayene için gelen hastanın TC’si üzerinden SGK’dan müstehaklık sorguluyor ve hasta GSS’li ise tedavi ediyor. Aksi durumda hastanın tedavi ücretini SGK’dan isteyemez. Eğer hastane 1 Aralıkta bu sisteme geçmediği takdirde SGK hastaneye GSS’li sorgulama işlemine izin veremeyecektir. Bu durumda hastane GSS’li hastalar için SGK’dan bedel alamaz.

Cihaz aynı değilse tekrar tanıtılacak

-Bir kere avuçiçini veya parmak damar izini taratanlar, başka bir hastanede de taratacak mı?

-Kısmen yaptıracak diyebiliriz. Şöyle ki; SGK’nın uygulamaya aldığı biyometrik kimlik doğrulama sistemini kullanacak sağlık hizmeti sunucularının önünde, bu sisteme ait 2 türde (parmak damar izi, avuçiçi damar izi) ve 5 ayrı markada cihaz bulunmaktadır. Hasta, bir hastaneye gittiğinde sisteme kendini hangi cihaz üzerinden kaydettirdi ise, cihazına göre parmak izini veya avuç içini tanıttırmak suretiyle TC kimlik numarası ile birlikte tedavi olabilecek. Ancak aynı kişi, bulunduğu ilde veya başka bir ilde başka bir hastaneye gittiğinde eğer hastane ilk SGK sistemine kayıt yaptırdığı esnada kullanılan cihazla aynı marka cihazı kullanıyorsa, o zaman hasta bir daha cihaza kayıt yaptırmadan, cihaza kendini tanıttıktan sonra tedavi olabilecektir. Cihaz aynı marka değilse, bu sefer o cihaza da kendisini tanıtacaktır.

-Biyometrik kimlik doğrulamaya tabi olmayanlar için kimlik tespiti yapmayan hastane veya kimliğini başkasına kullandırtan hastaya ne gibi yaptırım vardır?

-Kimlik tespiti yapmadığından ötürü, hak etmeyenlere sağlık hizmeti sunulması nedeniyle SGK’nın zarara uğratan hastanelerden, zarar geri alınır. GSS’lilerin kendi adına bir başkasının sağlık hizmeti almasını veya SGK’dan haksız bir menfaat temin etmesini sağlaması yasaktır. Bu fiilleri işleyenlerden SGK’nın uğradığı zararın iki katı kanunî faiziyle birlikte müştereken ve müteselsilen tahsil edilir ve ilgililer hakkında Türk Ceza Kanunu hükümleri uygulanır.

Avuç içini veya parmak damar izini taratma işlemi nasıl yapılacak?

GSS’liler, avuç içi damar izi tanıma yöntemini kullanan özel sağlık kuruluşlarına gitmeleri durumunda TC kimlik numaraları ile birlikte sağ ve sol ellerini sisteme tanımlatacaklardır. Ardından sistem kişinin TC kimlik numarası ile sağ ve sol elinin biyometrik verilerini eşleştirilecek, daha sonraki başvurusunda da kimlik doğrulaması için tek elinin cihaza okutulması ve kimliklerini göstermeleri yetecektir. SGK sisteminde kimlikleri ile avuç içi damar izinin eşleştiğinin görülmesi halinde sistem onay verecek olup, hasta her türlü sağlık hizmetinden yararlanabilecektir.

Hastaların avuç içini veya parmak damar izini taratması için süre var mı?

Hastaların ayrıca biyometrik kimlik doğrulama kaydı için gidip başvurma yapmaları gibi bir durum söz konusu değildir. Hasta tedavi olmak için gittiğinde sisteme kayıt yaptıracak ve tedavisini olacaktır. Hastalanmayanın özel olarak gitmesine gerek yoktur.

Hem avuç içi damar izini hem parmak damar izini tanıtmak mümkün mü?

Hayır. Kayıt yapan cihazlar iki türlü olduğundan bahsettik. İkisi de SGK açısından uygun görülmüş biyometrik kimlik doğrulama yöntemleridir. Sağlık hizmet sunucuları bu cihazlardan, hangisinden almaya karar verirse o cihazı kullanırlar.